Heel veel lampen - op het Amsterdam Light Festival 2013

Verschillende soorten licht (ook bij mobiele fotografie!)

Het woord fotografie betekent letterlijk ‘schrijven met licht’. De belangrijkste component van het fotograferen is dan ook het licht zelf. Wie goed wil leren fotograferen zal uiteindelijk ook verschillende soorten licht willen herkennen om daar gebruik van te kunnen maken, rekening mee te houden, of juist om het te manipuleren. Dat is bij je mobiele fotografie niet anders dan bij het fotograferen met welke andere camera dan ook.

Verschillende soorten licht

Tegenlicht in Drenthe

Tegenlicht in Drenthe. [Nokia C2]

ComputerComputer

Er bestaan diverse soorten licht met alle hun eigen kwaliteiten en eigenschappen. Denk daarbij eens aan het licht buiten: het zonlicht rond het middaguur, het zonlicht tijdens een zonsondergang of  het licht onder een zwaar bewolkte hemel. Al deze lichtsoorten verschillen enorm van elkaar in felheid en kleur maar ook in de lengte van de schaduwen die het licht veroorzaakt. Ook kunstlicht kent vele varianten: denk maar eens aan de verschillen tussen het licht van een tl-buis, een halogeenspotje, een lantaarnpaal of een kaars.

Deze verschillen komen met name uit de drie belangrijkste eigenschappen van het licht:

  • Hardheid (felheid)
  • Kleur
  • Richting

Hieronder worden deze verschillende eigenschappen uitgelegd.

Hard en zacht licht

De hardheid van het licht wordt bepaald door de intensiteit en de scherpte van de lichtbundel. Hard licht valt in een scherpe lichtbundel terwijl zacht licht juist een heel mooi verdeeld licht geeft. Voorbeelden van hard licht zijn direct zonlicht of licht van een zaklamp. Zacht licht heb je bijvoorbeeld als het eerst tegen een witte muur wordt reflecteerd. Of buiten, op een bewolkte dag.

Hard licht veroorzaakt scherpe schaduwen en grote contrasten, er zijn dan grote verschillen tussen de lichte en de donkere delen op je foto. De smaak van de meeste mensen gaat uit naar foto’s die met minder hard licht gemaakt zijn. Als je bijvoorbeeld een portretfoto maakt in direct zonlicht zie je een scherpe schaduw onder de wenkbrauwen, naast de neus en onder de kin van je onderwerp. Maak je dezelfde foto onder een bewolkte hemel dan krijg je nauwelijks schaduwen op het gezicht waardoor de foto veel meer in balans is, zie de voorbeeldfoto’s hierboven.

Ook grotere onderwerpen zoals een gebouw zullen gelijkmatiger belicht worden op een bewolkte dag omdat de wolken het relatief harde zonlicht verstrooien. Daardoor zullen er veel minder scherpe schaduwen zichtbaar zijn.

Je kan op een zonnige dag deze grote contrasten op je foto dus vermijden door in de schaduw te fotograferen. Een extra voordeel daarbij is dat de persoon die je wil fotograferen ook veel minder met zijn of haar ogen zal knijpen!

Ook als er direct zonlicht in je kamer valt dan krijg je mooier licht en minder contrast als je de vitrage dicht doet (als je die hebt tenminste) om het licht te verstrooien. Een alternatief daarvoor is het ophangen van een groot wit laken, maar wellicht is het handiger om je onderwerp te verplaatsen naar een plekje waar de zon niet schijnt! Over het aanpassen van het licht wordt verder ingegaan in een ander artikel op deze site.

BoekenBoeken

De kleuren van het licht

De kleur van tl-licht is heel anders dan de kleur van een gloeilamp of de kleur van zonlicht. Dat wij die verschillende kleuren niet bewust zien komt doordat onze ogen (eigenlijk onze hersenen) die lichtkleur heel snel kunnen compenseren.

Verschillende lampen en lichtbronnen met verschillende kleuren

Veel verschillende en lichtbronnen met verschillende kleuren. [iPhone 4s]

Net als je ogen houdt de camera in je mobiele telefoon automatisch rekening met de kleur van het licht (de ‘witbalans’). Binnen bepaalde grenzen zullen foto’s van hetzelfde onderwerp die met verschillende soorten licht zijn gemaakt er daardoor ongeveer hetzelfde uitzien. Het wordt voor de camera pas lastig als er een foto wordt gemaakt van een onderwerp dat belicht wordt door meerdere soorten licht van verschillende kleur.

Ook binnenskamers kunnen er meerdere kleuren licht zijn. Dit kan bijvoorbeeld een combinatie zijn van het licht van de gloeilamp boven de tafel, het licht van de tl-balk boven het aanrecht en het licht van de ondergaande zon die door de ramen schijnt. Je mobiele telefoon zal proberen om een gemiddelde lichtkleur te bepalen en daar de foto automatisch mee aanpassen maar dit zal niet altijd goed lukken. Kijk dus goed of er verschillende soorten licht op je onderwerp vallen. Als je niet tevreden bent over de kleur van de foto kijk dan of je het onderwerp kan verplaatsen of een lichtbron uit kan zetten.

De richting van het licht

MobileMobile

De richting van het licht bepaalt de invalshoek van het licht op je onderwerp. Komt het licht van boven zoals bij de middagzon of een plafondlamp? Of komt het licht juist van opzij of van achteren zoals bij de avondzon of een wandspotje? Bij wat harder licht zie je de richting van het licht ook direct terug in de schaduwen die op (of juist vanaf) je onderwerp vallen.

Die schaduwwerking kan je in sommige gevallen juist gebruiken om de structuur of textuur van je onderwerp goed te laten zien. Voor portretten wordt dat soort licht wel eens gebruikt bij (zeer) oude mensen waarvan je de rimpels wil benadrukken maar in het algemeen wil je dat soort details graag voorkomen!

Overigens is er bij extreem zacht licht geen echte richting aan te wijzen waar het licht vandaan komt. Probeer op een bewolkte dag maar eens aan te zien waar je schaduw is!

Tegenlicht in de stad met schaduw. [iPhone 4s]

Tegenlicht in de stad met schaduw. [iPhone 4s]

Een extreem gebruik van de richting van het licht is tegenlicht. Door de foto te maken met de lichtbron recht voor je, krijg je zoveel contrast tussen de lichtbron en het onderwerp dat je alleen de silhouetten zal vastleggen. De lichtbron in de winkelstraat op de foto hiernaast is de ondergaande zon recht tegenover de camera.

Wat is nu het doel van dit artikel?

GezondheidGezondheid

Als je weet dat er verschillende soorten licht bestaan met verschillen in hardheid, in kleur en in richting, dan kan je daar rekening mee houden in je mobiele fotografie.

Door in de schaduw te fotograferen op een zonnige dag in plaats van in de volle zon dan maak je automatische mooiere (portret)foto’s. Je weet ook dat je wellicht beter even kan wachten met het maken van je foto tot er een wolkje voor de zon hangt.

Door naar het licht te kijken dat op je onderwerp valt kom je er snel achter of het belicht wordt door een of meerdere lichtbronnen en kan je wellicht een inschatting maken of deze lichtbronnen verschillen in kleur.

Door de richting van het licht in de gaten te houden kan je teveel schaduw op je onderwerp vermijden of juist versterken zoals bij een tegenlichtfoto.

Een bewolkte hemel geeft bijna geen schaduwen op je foto

Een bewolkte hemel geeft bijna geen schaduwen op je foto [iPhone 4s].

Heb jij nog andere tips hebt over het gebruik van licht? Of heb je misschien juist problemen met bepaalde soorten licht of met het ‘zien’ van de verschillende soorten licht? Laat dan een opmerking achter in de comments hieronder!